Het doorbreken van de vicieuze piekercirkel

Veelvuldig piekeren: Een disbalans tussen cognitieve controle en vertekeningen in de informatieverwerking

Nessa Ikani verdedigt haar proefschrift.
Vrijdag 22 oktober om 10:30 – 11:30 uur

Volg het via livestream

Iedereen piekert wel eens, bijvoorbeeld over dingen die gebeurd zijn of over hoe dingen zullen verlopen in de toekomst. Aan de ene kant kan dit piekeren nuttig zijn voor het verwerken van emotionele gebeurtenissen of voor het oplossen van (emotionele) problemen. Daartegenover staat dat eindeloos piekeren een negatief stempel kan drukken op iemands stemming en het dagelijkse functioneren in de weg kan zitten. Veelvuldig piekeren speelt daarom een belangrijke rol bij de ontwikkeling en instandhouding van angst en depressieve klachten.

Waarom lukt het de ene persoon om zich om te draaien en in slaap te vallen, terwijl de ander uren blijft piekeren en hier tevergeefs grip op probeert te krijgen?

Nessa Ikani probeert in haar proefschrift antwoord te geven op deze vraag door de mechanismen te onderzoeken die een negatieve gedachtengang in werking zetten en die het voor sommige mensen lastiger maken deze ‘piekercirkel’ te stoppen. 

Als piekergedachten zich opdringen, zetten we in het algemeen cognitieve controle in om deze gedachten de baas te zijn en te stoppen. Op die manier houden we onze aandacht bij de dingen waarmee we bezig zijn en voorkomen dat we blijven hangen in opeenvolgende negatieve gedachten. Maar mensen die geneigd zijn om veel te piekeren, ervaren moeilijkheden in het uitoefenen van die cognitieve controle. Tegelijkertijd hebben ze de automatische neiging om hun aandacht eerder te richten op negatieve informatie, informatie vaker op een negatieve wijze te interpreteren en negatieve gebeurtenissen of situaties beter te onthouden. Door deze zogenaamde ‘negatieve informatieverwerking’, wordt een vicieuze piekercirkel sneller getriggerd door negatieve informatie en ervaren piekeraars meer moeite in het loslaten van negatieve gedachten.

De onderzoeksbevindingen bieden meer kennis over deze disbalans tussen verminderde cognitieve controle aan de ene kant en negatieve vertekeningen aan de andere kant en laten mogelijkheden zien voor (klinische) interventies die het piekeren kunnen doorbreken.

Biografie